Sinds het hoedje is afgeschaft is stang en trens het enige statussymbool waarmee een Z ruiter zich uiterlijk kan onderscheiden van het plebs. Daarboven heb je nog de pandjesjas in de lichte tour, maar dat is voor de meeste amateurs echt een stap te ver.
Z worden is echter niet zo moeilijk. Als je maar vaak genoeg start en selectief bent waar, dan lukt dat wel, zolang je paard vier benen heeft en die in een redelijk normaal ritme gebruikt. Hoewel, zelfs daar verbaas je je soms over, maar dat een andere keer.
Relikwie
Stang en trens is een relikwie uit de tijd dat we nog oorlog voerden te paard. Toen was het letterlijk van levensbelang dat je goede controle over hem had. Want bij een onbedoelde sprong de verkeerde kant op, had je zo een zwaard of een lans in je bast. Niet prettig. Daar mag wel wat discomfort voor een paard tegenover staan.
In de hedendaagse dressuurring staan weinig vijanden klaar, althans niet met scherp geslepen wapentuig. Op ander vlak is het soms ook een slangenkuil, maar dat terzijde. Je wordt meestal niet gespiest, geprikt of gesneden. Dus waarom dan toch al dat ijzerwerk in de mond van je allerliefste vriendje…?
Jaja, ik ken al die verhalen van ermee kunnen of leren rijden. Wel, dat is op Z niveau grote flauwekul. Even uit oma’s ouwe doos: vroeger deed je er tien jaar over om dat te bereiken. Tegenwoordig vragen ze na een jaar al wat er is fout gegaan als je geen Z bent.
Het kost tijd
Om goed – lees: zonder kans op mond- en tongproblemen, been- of nekblessures- met stang en trens te kunnen rijden, moet een paard zichzelf kunnen dragen. Verzamelen dus. Dat is wat anders dan rondgaan met die talentvolle paarden van tegenwoordig, die qua bouw en aanleg zo lopen dat ze het gevoel geven van de hand af te zijn en zichzelf te dragen. Dat dragen kunnen ze helemaal nog niet na slechts één jaartje training. Of nog eerder. Of later, maar niet correct getraind. Het is simpele biomechanica en anatomie. Het gaat niet snel. Jonge schaatsers rijden niet voor niets eerst mee bij de junioren, zodat ze tijd krijgen om zo sterk te worden dat ze bij de senioren om de topplaatsen kunnen meedoen. Dat kost tijd.
Als ruiter moet je absoluut onafhankelijk kunnen zitten en controle hebben over wat je doet. Dus niet per ongeluk druk houden, bijvoorbeeld omdat je uit balans bent of het gewoon niet door hebt dat je nog vasthoudt. Om dat te leren heb je ook tijd nodig.
Flauwe boog
Als je met stang en trens begint, en dat doe je pas als je het gevraagde op trens kan, dan houd je contact op de trensteugel en laat je de stangteugel constant in een flauwe boog hangen. Je hebt dus geen (zware) druk op de stang, zoals ik tot mijn afgrijzen overal zie. De stangteugel hóórt niet op vol contact. Daar werd vroeger je hand voor afgehakt. Ik zou dat bij sommige ruiters graag weer in willen voeren.
Zwaar geschut
Ik kan nog wel een uurtje doorgaan, maar ik denk dat het jullie wel duidelijk is. Stang en trens is geen quick fix. Je moet je rijproblemen oplossen met rijden, niet met attributen. Dus dan hoor ik: ‘Ik wil ermee rijden omdat mijn paard zo sterk is’… Sorry hoor, maar dan heb je het echt niet begrepen. Hij is zo zwaar op de hand omdát hij achter niet genoeg draagt. Dus je probleem zit achter en dat ga je dan vóór proberen op te lossen met zwaar geschut, waardoor je juist het ondertredende achterbeen nog méér tegenhoudt… Je maakt het erger in plaats van beter. Natúúrlijk voelt het lichter als je stang en trens gaat gebruiken in zo’n geval. Dat is dan omdat het paard loslaat om het akelige gevoel te vermijden. Van verzameling is geen sprake. Maar door dat gevoel wordt vaak nog gedacht dat het goed is ook. Doe gerichte training om de achterbenen sterker te maken en het evenwicht meer naar de achterhand te verplaatsen, in plaats van de voorkant dicht te trekken.
Martelen
Stang en trens is in Nederland niet verplicht, zelfs niet in de Grand Prix. Doe dan ook niet zo stom om je liefste vriendje ermee te martelen, alleen om je ego op te vijzelen. Mensen die er verstand van hebben zien aan de manier van lopen van je paard of je Z waardig bent. Mensen die er geen verstand van hebben snappen sowieso niets van de niveaus in onze sport, dus daarvoor hoef je geen stang en trens in te doen.
Hoe was het ook alweer?
Stang en trens in de handen van een onkundige ruiter is als een scheermes in handen van een aap.
En Nederland verandert steeds meer in één grote bavianenrots…