Er was dus een relletje over de drafsport. Maar er speelde nog wat. Uit mijn ooghoeken had ik, met name in Engelse paardenmedia, iets gelezen over een luchtballonnetje van de FEI. Deze overkoepelende paardensportclub was voorzichtig aan het aftasten of er draagvlak is om het gebruik van stang en trens en sporen op internationaal Grand Prix dressuurniveau facultatief te maken. Nogmaals voor alle duidelijkheid: je mag dan dus zelf kiezen. Het hóeft niet.
Ik zie de FEI als een nogal behoudende club, ik vond het verfrissend dat uitgerekend zij hiermee kwamen. Bovendien ben ik erg van keuzevrijheid, dus hoera. Ja, had je gedacht. Er bestaat zoiets als een club van internationale ruiters en trainers, de IDRC en de IDTC. Die schreven een open brief, waarin ze zich tégen dit voorstel van de FEI keerden! Hun argumenten waren dat het gebruik van stang en trens en het gebruik van sporen op dit niveau geen bedreiging vormen voor het welzijn van de paarden. Ook vonden ze dat er al genoeg controle is om misstanden te voorkomen. Paarden worden namelijk na een proef grondig geïnspecteerd door stewards en als er ook maar een speldenprikje aan bloed wordt gevonden, dan wordt de combinatie uitgesloten. Dat vonden ze genoeg stok achter de deur.
De brief is weg…
Beide clubs erkenden dat verkeerd gebruik van stang en trens en van sporen voor ongewenste dwang en zelfs verwondingen kan zorgen, maar dat kan ook van andere vormen van optoming worden gezegd, vonden ze. Het aloude adagium dat het correcte gebruik juist voor verfijning zorgt en staat voor optimale vaardigheid van een ruiter kwam uiteraard voorbij. Optioneel maken van sporen en stang en trens zou geen positieve gevolgen voor het paardenwelzijn hebben en een handreiking zijn naar critici die toch nergens verstand van hebben. Voor wie deze reactie nog eens wil nalezen: je zoekt tevergeefs. De brief is van het internet afgehaald! Dus de clubs die ’toegeven aan critici’ als ‘onjuist’ en zelfs ‘naïef handelen’ omschrijven, halen zelf hun statement weg…? Ik vermoed niet omdat ze er een taalfoutje in hebben ontdekt.
Allemaal grote namen
Je vraagt je meteen af: wie zitten er nou eigenlijk in die clubs? Nou, dat is een behoorlijk rijtje internationale beroemdheden, uit landen waarvan je je kunt afvragen of paardenwelzijn net zo onder een vergrootglas ligt als hier. Onder voorzitterschap van Isabell Werth en David Hunt. Van Duitsland weet ik het niet, maar in Engeland hebben Olympische medaillewinnaars zo’n status dat ze weinig tegengas uit eigen land hoeven te verwachten. Waarbij de meesten zich echt wel goed doordrongen zijn van hun voorbeeldrol en die met verve vervullen. Vandaar dus mijn verbazing dat ik ze ook op deze lijst aantref. Voordat we aan de argumenten beginnen even de situatie in ons land. Het is hier nu al toegestaan om GP te starten op trens, als je dat wil. Ik heb daar nog nooit enige wanklank over gehoord, maar ook geen inzicht in hoe vaak dat gebeurt. Sporen zijn wel verplicht.
Het gáát niet om jullie
Inmiddels pikten ook de Nederlandse media het op. Met de te verwachten reacties, zoals: ze moeten het verbieden tot ‘neem nou mijn paard’ en ‘ik rijd alleen maar bitloos’. Jongens, het gáát niet om jullie. Er was ook een voorzichtige poging om aan te geven dat bewaking van verfijning in de rijkunst wel een uitgangspunt zou moeten zijn. Mee eens, maar ook dat gaat voorbij het punt waar het om ging. Dat staat niet ter discussie. Er wordt niets verboden of opgelegd, het gaat om een verruiming van mogelijkheden. Wat is het probleem, zou je zeggen. Alle redenen die de IDRC en IDTC aandragen kan je weerleggen met: waarom niet? Je hóeft niet met trens en zonder sporen te rijden. Het mág. Meer verfijning met de huidige methoden? Dan blijf je dat toch lekker gebruiken? Laat het maar zien. Maar ik denk dat het echt een kwestie van africhting is. Het kan naar mijn idee ook mooi en licht zónder.
De hypocriete paardenmensen
Dat het niets uitmaakt voor paardenwelzijn kun je met wetenschappelijk onderzoeken achter de hand wel degelijk betwisten. Er zijn genoeg paarden die zulke verfijnde hoofdjes hebben, dat één bit echt prettiger voor ze is. De controle na de proef is genoeg? Ja, dan is het leed al geschied. En daarmee ga je eraan voorbij dat er nog wel eens combinaties zijn die worden uitgesloten. Dus zo’n zware afschrikking is het dan toch kennelijk niet. Al kan een paard zich gewoon ongelukkig op zijn tong of lip bijten, wat niks met mishandeling of optoming te maken hoeft te hebben, want dat komt met een trens ook voor. Bovendien doet die controle ook niets voor hoe er thuis wordt getraind. Je hangt al dat spul er niet op een wedstrijd voor de eerste keer in. Sowieso ben ik ervan overtuigd dat de grootste misstanden achter de eigen heg gebeuren, vooral door de ‘wannabees’ die het bij monde heel goed weten, maar ja ‘neem nou die van mij’, waardoor ze voor zichzelf allerlei dwang goedpraten.
De tegenstem wordt luider
Het grote punt waaraan de clubs voorbij gaan is de publieke opinie. En misschien dat dat in andere landen nog niet zo duidelijk wordt gevoeld als hier, maar we raken naar een kantelpunt. Je kan zeggen dat je niet moet toegeven aan een leek, die geen idee heeft en alleen een partij ijzerwerk uit de Middeleeuwen ziet. Maar diezelfde leek heeft wel een mening en een stem. Blijf je koppig vasthouden aan tradities, dan loop je het risico dat de werkelijkheid je inhaalt.
Uiteindelijk gaat het om het paard. We vragen daar iets van wat per definitie onnatuurlijk is. Dat kan heus wel, mits we daarnaast aan zijn welzijnseisen voldoen. Wat je daarbij wilt is dat de samenwerking met ons er ongedwongen uitziet, alsof het paard er zelf ook lol in heeft. Of dat echt zo is, is een tweede. Maar zo’n partij ijzer ziet er voor die leek gewoon niet zo prettig uit.
Laat het maar zien!
Het bewijs loopt in de ring, zoals mevrouw Barrau altijd placht te zeggen. Ik ben ervan overtuigd dat zelfs die leek geïmponeerd raakt door de schoonheid, als er echt sprake is van harmonie. Gelijkwaardige, geen afgedwongen. Stang en trens of sporen of niet? Een kachelpijp op je kop of een rooie clownsneus op? Laat de keuze vrij en leg die focus nou nog veel meer op die harmonie. Prachtige piaffe met plukhanden? Toch een laag cijfer. Enorme uitgestrekte draf met achteroverhangende ruiter en klapperende beenhulpen? Onvoldoende. Zoek het niet in restricties of regeltjes, belóón die verfijnde rijkunst. Maar dan ook echt. Anders staan we elkaar straks aan te kijken met lege handen.