Soms heb je van die momenten dat je denkt dat je helemaal niets kunt. Het is bijna niet te geloven, maar ik doe dit spelletje nou al 50 jaar. En toch zat ik net op Socrates en voelde ik me een complete beginner. Hij kent het hele programma tot en met de Grand Prix. Maar ik kreeg een gewone, nette, rechte overgang van stap naar galop niet voor elkaar, zonder dat hij reageerde alsof hij door een wesp werd gestoken…
Socrates is een hartstikke lief paard. Door en door betrouwbaar. Hij zal nooit bokken, bijten, steigeren. Hij is echter wel hyper sensibel. Ik rijd altijd zonder sporen. Ooit ben ik ze kwijtgeraakt en ik was te lui om goed te zoeken. Vervolgens merkte ik dat het niets uitmaakte. Mijn paarden reageren even goed zonder als met. Ik moet het toch al niet van nadrukkelijke hulpen hebben. Mijn paarden zijn scherp zat. Fluisteren is voldoende. Kwestie van consequent zijn. Als ik wat vraag, wil ik ook reactie. Ik ben eigenlijk een luie ruiter, want tussendoor doe ik gewoon niks. En ik probeer dat ook niet per ongeluk te doen. Een beenhulp betekent altijd iets en dat weten ze. Maar bij Socrates gaat dat dus altijd plus tien. Die heeft aan een gedachte al genoeg en soms lijkt dat zelfs teveel.
Hoe los je dat op?
Als hij in zo’n bui is voel ik me echt een stumper. In mijn hoofd flitsen de wijze lessen van mevrouw Barrau en John Lassetter voorbij. En ik duik even in mijn DISC kennis. Socrates is hoog C, hoe vaker ik het herhaal, hoe meer gespannen hij raakt. Zelfs als ik ijselijk kalm blijf. Hij heeft last van zelf-kritiek en is erg bang om fouten te maken. De oplossing is om iets totaal anders te gaan doen, wat hem makkelijk afgaat (galopwerk). Ik laat de overgang even helemaal zitten, want als ik er later in de training toch weer op terug komt, is de paniek er meteen weer. En zelfs de dag erna houd ik het op een buitenritje, waarbij je het woord ‘ontspannen’ met hem echt weg moet laten. Pas een paar dagen later probeer ik het weer, vanuit een rustige situatie. Hij doet het vlekkeloos en zonder spanning. Paardrijden blijft een denksport.
Gedrag wat iets oplevert, wordt herhaald
Over hoofdbrekens gesproken, grote commotie deze week over de Koniks op Texel, die weg moeten. Het woord ‘slacht’ is gevallen. De petities vliegen je om de oren. Evenals de opmerkingen van mensen die niets van paarden weten, maar wel een mening hebben. Individueel verkopen? Deze beesten hebben in een kudde geleefd. Het zijn hengsten. Qua formaat lijken het kinderpony’s, maar dat zijn het niet. Los van wat je ze aandoet om na zo’n vrij leven in de natuur ergens in een weitje (met het verkeerde gras) of stalletje te worden gezet. Met veel kennis en geduld zijn ze misschien af te richten, maar hoe gelukkig worden ze daarvan? Doe je dat voor jezelf of voor het paard? Een ander natuurgebied zou mooi zijn, maar wat een gesol. Hadden ze dan niet beter meteen daarheen gekund? Het zou fijn zijn als het lukt en ze niet uit het zicht weer in de ellende komen. Hier laten lijkt geen optie, want ze vertrappen teveel en zijn te mak geworden. En wiens schuld is dat! Juist ja, van die mensen die ze gingen aaien en voeren. Natúúrlijk zoeken ze dan toenadering. Gedrag wat iets oplevert, wordt herhaald. En als ze dan niks krijgen, pakken ze het wel. Dit is er eentje in de categorie uit je auto stappen in een safaripark. Alleen hebben deze paarden geen leeuwengebit, dus het lijkt op het oog misschien minder gevaarlijk.
Het kwaad is geschied
Een hetze creëren, dat gebeurde deze week eveneens in het Parool. Wat er ook tegenover wordt gesteld, bijvoorbeeld de reacties van Maria Henneman en Anky, het kwaad is al geschied. We moeten meer buiten ons eigen kringetje uitleggen wat welzijn voor paarden inhoudt en hoe we daar als mens een rol in spelen. Lijkt me een uitstekend idee, maar de gemiddelde mens is helaas meer geïnteresseerd in een goeie rel, dan nuttige informatie. Dat bleek toen de Volkskrant het dunnetjes overdeed, met een hysterisch verhaal over hoe wij onze paarden dwingen te doen wat wij willen. Waar overigens een hilarische reactie van springamazone Bianca Schoenmakers op kwam, die overal het woord ‘paard’ door ‘kind’ had vervangen. Als je het moreel verwerpelijk vindt dat we paarden gebruiken -dat ‘dwingen’ verschillen we over van mening- hoe sta je er dan tegenover dat ik moet werken voor geld om te kunnen leven? Een vrije keuze? Ammehoela. Zonder geld geen eten en onderdak. Mijn werk is dan weliswaar niet fysiek, maar ik word gedwongen om een ander gebruik te laten maken van mijn hersens. En als je de vergelijking met lichamelijk wil maken, ga dan even praten met een stratenmaker. Natuurlijk staat een paard liever met vriendjes in de wei. Ik lig ook liever met een cocktail in een hangmat. Maar tussendoor moet er wel eens iets anders gebeuren. That’s life, deal with it. We proberen dat in geval van het paard zo paardvriendelijk mogelijk te doen. Dat lukt aardig, anders zouden er wel meer zwaargewonden zijn. Want hoe je het ook wendt of keert, iets van 600 kilo dat uitstekend in staat is tot het uitdelen van vervaarlijke trappen elke dag martelen…dat wordt ‘m niet. Je zult hem immers eerst moeten benaderen. Als het echt zo erg was, kan je al snel niet meer in de buurt komen. Gebruiken wij een paard? Jazeker, al 6000 jaar. Is dat tegen zijn vrije wil? Ja, uiteraard. Lijdt een paard daaronder? Als je het correct doet niet meer dan ik lijd onder het feit dat ik moet werken voor de kost. Dat is geen loze kreet, er is veel wetenschappelijk bewijs dat dit onderbouwt. Natuurlijk moeten we nog meer aan paardenwelzijn doen en wat dat is mag duidelijker worden uitgedragen. Ik ga een voorzet geven.
Een lesje welzijnskennis
Les 1: de drie belangrijkste voorwaarden voor paardenwelzijn zijn:
– Ze hebben als kuddedieren sociaal contact met soortgenoten nodig. Alleen in een weitje of nog erger: alleen in een stal, is funest voor ze. Soortgenoten is iets anders dan een schaap, een geit of een mens.
– Ze hebben nagenoeg onbeperkt energiearm ruwvoer nodig, want hun spijsvertering is ingesteld op een constante aanvoer van vezelrijke voeding. Dat is niet het veel te rijke koeiengras dat in de meeste NL weilanden staat.
– Ze hebben per dag een lange periode van rustige, vrije beweging nodig. In de natuur scharrelt een paard rond om aan zijn voedsel te komen. Die beweging zorgt voor doorbloeding van zijn onderbenen en een gezonde spijsvertering. Het is dus wezenlijk iets anders dan 1 uurtje per dag training.
Als je dit voor elkaar hebt, kun je daarnaast best met een paard rijden of mennen. Mits je de leerprincipes in de gaten houdt, maar daarover later meer. Of lees het eerste deel van dit verhaal nog even terug.
En vergeet niet om dit dus onder jullie niet-paardenvrienden te verspreiden!