Kregen jullie ook zo’n brok in je keel toen je de grote stoet trekkers richting Den Haag zag gaan? Zo’n collectief Nederlands ‘wij hebben gewonnen’ gevoel, dat we eveneens hebben als Sven Kramer de hoogste trede van het podium beklimt of Maarten van der Weijden een megaprestatie neerzet door de elfstedentocht te zwemmen? Het lijkt een ijzersterk ‘samen’, maar dat is dus het verraderlijke. Eén verkeerde beweging en het slaat om. Zijn alle deelnemers zich bewust van die loodzware verantwoordelijkheid?
Ik heb een agrarische achtergrond en sta elke dag tot mijn grote vreugde in het gras van ons eigen weiland. Het moge duidelijk zijn dat mijn sympathie in hoge mate bij de boeren ligt. Zij worden -net als de vissers trouwens- opgezadeld met een berg idiote maatregelen waaraan ze moeten voldoen. Waarschijnlijk heus wel met goede bedoelingen ingevoerd, maar duidelijk bedacht vanachter een bureau. Ga maar eens kijken in de dagelijkse praktijk. Het is echt niet te doen. Terwijl ze er wel verantwoordelijk voor worden gehouden dat we nooit meer met honger naar bed gaan.
Wollige verstoptaal
De focus ligt erg op de metingen. Maar hoe het precies zit met die stikstof- en CO2 cijfertjes is eigenlijk helemaal niet relevant. Het gaat erom dat als je een transitie wil, je dat als overheid op een nette manier met de betrokkenen uitwerkt en het niet als een soort ‘hang yourself’ constructie oplegt. De boeren en vissers die ik ken zijn redelijke mensen. Ze leven in de natuur en zijn er echt niet op uit om de aarde te vernietigen. Er valt met hen heus te praten over innovatie of aanpassingen die een verbetering voor het milieu betekenen. Sommigen moeten even een zetje hebben, omdat verandering altijd eng is. Maar de hakken in het zand om alleen maar dwars te zijn, is meer een uitzondering dan een regel. In de politiek is daarentegen de logica nogal eens ver te zoeken voor een normaal mens. ‘Als je iets niet kunt uitleggen, moet je het misschien niet doen’, is een kreet van mijn partner. Dat uitleggen op een begrijpelijke manier is mijn werk, maar met de overheid kom ik daar vaak niet uit. Transparantie is een mooie kreet die veel wordt gebruikt en vervolgens smoort in wollige verstoptaal, waar iedereen zich lekker achter kan verschuilen. En zo kan de kloof met wat er werkelijk leeft dan dus tot een armada van trekkers leiden, die het land tot stilstand brengt.
De stemming sloeg om
Dat na het zoveelste onwerkbare overheidsdictaat bij de boeren de maat vol is, begrijp ik volkomen. De massale protestactie leidde tot gevoelens van trots. We zijn een land met mannen en vrouwen van stavast. De publieke opinie, zeg maar het merendeel van de bevolking, voelde sympathie. Tot bij nieuwe acties deze week in Groningen de deur van het provinciehuis eraan moest geloven. Ook bij de tweede sessie naar Den Haag was de stemming anders, getuige de doodskist die werd meegevoerd. Uit de sympathisantenhoek kwam de reactie dat de bewindvoerders en ook de politie ‘erom hadden gevraagd’, door zelf agressief of juist passief op te treden. Het deed het tot dan toe sterke verhaal geen goed. Want Henk en Ingrid zijn weliswaar niet vies van een flinke rel, maar wel graag met waardigheid. Dus dat hek om het Malieveld dat later keurig werd vergoed kon nog wel. Maar wat er daarna gebeurde was voor velen een streepje te ver. Nogmaals, ik snap de boeren en de emotie. Het inrijden op een politiepaard lijkt mij echter op geen enkele manier van toegevoegde waarde. Je loopt het risico om met één onbezonnen actie het totale verhaal te ondermijnen. Het is vergelijkbaar met de paardensector die het welzijnsbeleid op allerlei manieren probeert uit te dragen, waarna er één akelige foto van zielige of zelfs gewonde paarden op een recente paardenmarkt breeduit rondgaat. Het haalt je punt onderuit, want alleen dat blijft hangen.
Een loodzware verantwoordelijkheid.
Maar gelukkig zijn de meeste boeren sterke, verstandige mensen.