Ik zat in oktober op een op ware afmetingen nagebouwde tribune van een Romeins amfitheater. We werden opgehitst door een paar Galliërs aan de zijkant en ik brulde vrolijk mee. Spottende teksten over die rare Romeinen in de arena. Het gaf een groot gevoel van saamhorigheid, we hoorden erbij.
Ik had het gelijk aan mijn kant, die Romeinen wáren ook raar. En ze deden akelige dingen. Ik vroeg me geen moment af hoe het voelde voor die paar man in de arena, die de massale golf van verontwaardiging van zo’n enorme groep mensen over zich heen kregen. Nee, ze waren fout en dát zouden ze weten. Hadden ze maar niet zo stom moeten doen. Dood aan de Romeinen. Collectieve rechtvaardige verontwaardiging. Natuurlijk heb ik het hier over theaterstuk in Puy du Fou. Maar ik moest er afgelopen week ineens aan denken. Het volksgericht bestaat immers nog steeds en in nog grotere, intimiderende, want wereldwijde vorm.
Virtueel aan stukken gescheurd
Is het verkeerd dat zaken aan de kaak worden gesteld? Nee, dat denk ik niet. Verandering treedt niet op als we ons omringen met ja-knikkers. En de tijden zijn veranderd. We hebben geen amfitheaters meer, dus gooien we de prooi voor de digitale leeuwen. Maar moet dat wel de prooi zijn? Of gaat het om een zaak, een systeem, een ontwikkeling? Dat maakt verschil. In dat laatste geval wordt er een mens in stukken gescheurd, terwijl de werkelijke veroorzakers meestal buiten beeld blijven. En je kan natuurlijk zeggen: had je er maar niet aan mee moeten doen. Maar als je ergens in opgaat, misschien niet beter weet omdat je altijd bevestiging krijgt in wat je doet, dan lig je in stukken vóór je kunt bedenken wat er fout ging.
Welke dader pakken we…?
Voor wie denkt dat ik een klap van de molen heb gehad: ik heb het natuurlijk over de discussie over de dressuurwinnaar van Jumping Amsterdam en de gruwelijke ‘trainings’ filmpjes van de andere kant van de oceaan. Om daarmee te beginnen: die man is een regelrechte dierenmishandelaar en het is jammer dat we dat met die leeuwen niet meer doen. In het geval van Amsterdam vind ik het verdrietig dat een jong meisje wordt geplet in de publieke verontwaardiging, al dan niet terecht. Er wordt gezegd dat het niet op de persoon is gespeeld, maar ze leeft niet onder een steen hè. Het kan niet anders dan dat dit haar beschadigt.
Paardenpaniek
Ik heb ooit een artikel geschreven over of we het onze paarden kunnen aandoen, de stress van een hengstenkeuring of een internationale wedstrijd met de luidsprekers op tien. Ook in Den Bosch zag ik beelden van ruiters die, om hun vege lijf te redden, een paard stevig in de houdgreep hielden. Ik weet niet hoor, maar als ik die van mij in zo’n heksenketel moest rondsturen zou ik dat óók doen. Volgens deskundigen op dit gebied kan het, mits we de paarden hierop goed voorbereiden. Je kunt ze overal aan wennen. Ik zou niet goed weten hoe je zo’n spektakel kunt nabootsen. Misschien een paar weken met de bereden politie mee of zo. Die overigens op spannende momenten ook wel eens met strakke teugels rondrijden.
Regels zijn helaas nodig
De focus van alle reacties ligt op het moment waarop het voor ons zichtbaar is. Kortdurende stress kan een paard wel hebben. Ze gaan in de natuur ook niet meteen dood als ze even op de loop moeten voor roofdieren. Het schadelijke zit ‘m in de duur of de frequentie. Oftewel: wat gebeurt er in de training en hoe paardwaardig is hun leven daarbuiten. Daar moeten we stevige discussies over blijven voeren. Wat verstaan we eigenlijk onder mishandeling? Het is een lastig verhaal. Waar om wordt gevraagd, wordt geleverd. Zeker als daar veel geld mee is gemoeid. Vooruitgang is nooit af te stoppen met terug naar het oude. Als we iets kunnen, doen we het ook. Pas als goed helder is wát we willen en dat borgen, verandert er wat. Ik ben het er dus mee eens dat er een taak ligt voor de jury’s, stewards en toezichthouders, maar dan als uitvoerenden. Zij moeten zich gesteund voelen door regels en een organisatie. Ik heb een hekel aan regels en controle, maar ik kom tot mijn spijt tot de conclusie dat we niet anders kunnen. De mens zit namelijk zo in elkaar dat we ten koste van alles doelen proberen te bereiken. Die gek met die touwen en zwepen is daar een voorbeeld van en helaas echt niet de enige. En dat we dat soort lui online aan de schandpaal nagelen, is in mijn ogen vooruitgang.