Ik vertoon van nature nogal conflictvermijdend gedrag. Dus ik draai al geruime tijd om het volgende onderwerp heen. Maar ik ga het toch zeggen. En ik ga er gelijk met gestrekt been in. Het gebruik van een slofteugel heeft te maken met angst, gemakzucht of gebrek aan kennis.
Ik kan tegenwoordig geen manege binnenkomen of ik zie er wel één. En vaak meerdere. Soms zelfs in handen van kinderen, die motorisch nog helemaal niet in staat zijn om ermee om te gaan. Als je het gesprek erover probeert aan te gaan, schieten mensen gelijk in de verdediging. Wat mij het gevoel geeft dat ze heimelijk wel weten wat ze doen.
Als je van hokjes houdt, dan hoor ik bij de ‘anti’s’. Dat komt omdat ik me uitgebreid heb verdiept in zaken als biomechanica en leertheorie. Hoe een paard in elkaar zit en werkt. En hoe dat zit bij een ruiter, want die factor wordt in deze discussie vaak vergeten. Ik zie mezelf overigens niet als anti, eerder als pragmatisch. Ook ik heb leerlingen die ermee rijden. Ik heb het zelf ook wel eens gedaan, maar dat was geen blijvertje, want ik kon er niets mee. Ik ben dus niet zo strikt tegen, al laat ik niet na om iedere keer op de nadelen te wijzen. Want die vind ik nogal aanzienlijk. Er wordt in mijn ogen steeds vaker en veel te makkelijk naar gegrepen.
Controle
Ruiters hebben behoefte aan controle. De mens heeft handen en is gewend die voor allerlei zaken te gebruiken. Dus ook voor balans en controle. Niet vreemd dus dat we bij paarden waar we bang voor zijn geneigd zijn aan het bit te (blijven) trekken. Wat bij een vluchtdier overigens een compleet tegenovergesteld effect heeft. Hoe meer je die beperkt aan de voorkant, hoe gevaarlijker het wordt. Trek zijn kop in de krul met een slof en je geeft hem als het ware een steuntje om nog veel meer ‘af’ te gaan. Geef hem de ruimte en laat hem naar voren gaan, dan ben je veel eerder van de spanning af. Maar ja, dat moet je wel durven. Ongecontroleerd hard gaan is eng en ook best gevaarlijk. Doe dan dus die ‘good old’ beugelriem om de nek en houd je vast, zou ik zeggen. Werkt alleen als je geen last van je ego hebt. Ik ben geen 18 meer, dus rijd daar alle dagen mee. Bevalt me prima. Kan mij wat schelen wat anderen daar van zeggen. Is het windkracht 8 en heb ik een bonte stuiterbal, dan houd ik één hand aan die riem en heb ik daardoor zoveel houvast, dat ik hem lachend nog eens extra naar voren laat vliegen als hij lollig wordt. Dan is het snel gedaan met zijn praatjes.
Noodrem
Er circuleert een hilarisch stukje van Tristan Tucker op facebook. Tijdens een demo legt hij uit hoe iemand die problemen had met de wissel naar een slofteugel greep, waarna het paard vervolgens al vóór het oprijden van de diagonaal in de staak ging en steigerde. Hij vroeg of de ruiter zich er wel eens in had verplaatst wat het paard op dat moment dacht. Zoek het even op en lach er niet alleen om, dóe er iets mee.
‘Correct’ gebruik van een slofteugel betekent dat je hem los laat hangen en alleen pakt als het nodig is (lees: als een paard er vandoor gaat). Ik heb daar op zich niets op tegen, als je je maar realiseert dat dit een geestelijke noodrem is. In geval van wegschieten ben je te laat als je de hele boel nog bij elkaar moet grabbelen. Maar als dat je als ruiter geruststelt: be my guest. Zeker als dat de enige manier is waarop je wel durft te rijden. Hang ‘m erom en blijf er vervolgens af. Ik denk dat een heleboel ruiters na het uitlezen van dit stuk als geruststelling voor zichzelf tot de conclusie komen dat zij dit doen. Droom lekker verder.
Leermiddel?
Een slofteugel op contact gebruiken en loslaten als het paard goed reageert? Leuk bedacht, maar je bent altijd te laat. Als je de druk vermindert, duurt het even voor de hefboomwerking van de slof afneemt. Te lang voor het leervermogen van een paard. Gevolg is dus dat je niet ‘los’ laat als hij iets goed doet, dus er is geen ‘beloning’ voor hem.
Met een slofteugel een paard ‘leren’ om aan de teugel te gaan of zijn rug te gebruiken? Dat is echt onzin. Het enige dat je dan doet is iets afdwingen in plaats van aanleren. Je wilt hem leren je hand op te zoeken omdat hij achter meer ondertreedt. Niet omdat hij de druk van je hand kwijt wil. Met de slofteugel het hoofd naar beneden werken, betekent dat een paard nog meer op de voorhand wordt getrokken dan waar hij van nature al heen wil. Hij loopt een partijtje te bukken. Hij gaat daardoor zijn lendenen verstrakken, zijn voorbenen overbelasten en de halsbespiering wordt op de verkeerde plek sterker. Je ziet zoveel paarden met een enorme spiermassa in de buurt van hun oren en een akelig armbespierd stuk vlak voor de schoft. Op de langere duur kan er door de verkeerde en geforceerde halshouding artrose in de wervels ontstaan. Om nog maar niet te spreken van allerlei nare peesblessures. Vaak zie je dat zo gereden paarden achter kleinere passen maken of zelfs uit de takt gaan, vooral in galop. Bovendien zit je steeds te remmen, met die constante druk. Er zit maar een bepaalde hoeveelheid ‘rek’ in een paard. De buiging die je voor opmaakt, kan hij achter niet geven.
Juryleden en instructeurs
Ik besef dat wij juryleden er debet aan zijn dat er te pas en te onpas naar zo’n ding wordt gegrepen. De nadruk ligt immers erg op het in de krul. Ik weet nog dat ik in de middeleeuwen bij mijn ponyclub opkeek tegen ruiters die hun pony ‘aan de teugel’ konden rijden. Dat duurde minstens een jaar, voordat je dat kon. Hahaha. Tegenwoordig wil iedere manegeruiter het al na een paar lessen. Het oordeel van buitenstaanders is niet mals als je paard voor de loodlijn gaat. Ook de instructie maakt zich hieraan schuldig. Maar ter verdediging: als het ruiters niet snel of goed genoeg gaat, hoppen ze zo naar een ander.
Hoe erg is het, als de neus even naar voren is? Is dat te lang, dan bolt de rug inderdaad niet op de goede manier op en moet je daarmee aan de slag. Hoe, daar wil ik een andere keer nog wel eens uitgebreid op in gaan. Maar mijn punt is dat je niet meteen in de stress hoeft te schieten en naar een slof hoeft te grijpen als een paard af en toe even met zijn neus naar voren loopt. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat voorwaarts-neerwaarts de minst schadelijke houding is. Maar dan wel met de neus voor de loodlijn, niet opgekruld erachter. Overigens is constant in een zelfde houding sowieso ongezond, ongeacht de houding, dus afwisseling is het beste. Hoger, lager, ronder, langer…veel variatie, maar zonder dwang, dus niet erin getrokken.
Een slofteugel voelt misschien als een quick fix, maar er bestaat niet zoiets als een tovermiddel. Je moet het ook zonder kunnen. Goed leren rijden en een paard trainen (lees: verbeteren en daarbij heelhouden) kost tijd.
Martelwerktuig
Wij zijn er verbaasd over dat er stemmen opgaan om paardrijden te verbieden, terwijl we onze dierbare vriendjes zonder enige terughoudendheid met een potentieel en in veel gevallen ook zo gebruikt martelwerktuig rondrijden. Als je dat zonder nadenken doet, kan je dat getroetel ook wel achterwege laten, want dat betekent dan dus niks. Je bent immers wel bereid om hem in de training flink te kwellen. Dat doe je eveneens als je een uur lang op zijn rug hotseklotst, terwijl hij met zijn hoofd in de lucht loopt. Dat is dus ook niet mijn pleidooi. Leer hoe het wel moet. Nobody said it was easy.
Ik ben er wel eens verbaasd over hoe kortzichtig en ego gedreven ruiters zijn.