Ik las dat de KNHS alweer bezig is met een nieuwe opzet voor de instructeursopleiding. Dit keer aangedreven door ervaren rotten in het vak als Marion Schreuder en Rien van der Schaft. Dat stelt me enigszins gerust, want dat zijn wel mensen die weten waar ze over praten.
Lesgeven doe ik al heel lang en met veel passie. Ik heb daar veel opleidingen voor gevolgd, vooral in mijn jonge jaren. Wat me eigenlijk altijd heeft verbaasd is dat de nadruk vaak op het eigen rijden lag. Hartstikke leuk hoor, dat je het zelf kunt, maar dat zegt niets over hoe je het kan overbrengen. Ik heb hele goede ruiters horen lesgeven op een manier die kant noch wal raakte. Ze konden totaal niet uitleggen wat ze voelden of deden om een paard te verbeteren. Ze deden maar wat. Maar ze stonden er wel, voor veel geld. En iedereen hing aan hun lippen. Aan de andere kant zijn er trainers die zelf heus wel een paard kunnen rijden, maar vooral uitblinken in het zien waaraan het schort, hoe dat anders kan en het uitleggen daarvan.
Spons
Het overbrengen van kennis is een vak apart. Het betekent dat je niet alleen veel moeten weten van het onderwerp, je moet ook kunnen inschatten wie je voor je hebt en hoe iemand leert. Wat die kennis betreft ben ik al mijn hele leven een soort spons. Als heel klein meisje deed ik al niet anders dan paardenboeken uit de bibliotheek lenen. Wouter Slob, wie kent hem nog? Ik was dat meisje dat na de ponyclubles bleef rondhangen om de andere lessen te bekijken. Thuis zette ik mijn barbies op hun paarden en gaf ik ze les. Maar de grote verdieping van mijn kennis kwam pas later, toen ik zelf allang Z reed.
Begrijpelijke taal
Soms komen er mensen op je pad die van grote betekenis zijn. In de Hoefslag stonden in de jaren 80 rijkunstige artikelen, geschreven door mevrouw Barrau-Jacometti. Ik verslond ze. In begrijpelijke taal legde zij uit hoe een paard in elkaar zat. Het mooie van haar stukken was dat ze niet alleen de theorie helder uitlegde, maar ook wat je kon doen als het vervolgens niet zo ging als in het boekje stond. Ze had een boek geschreven, ‘Basisschool voor Ruiter en Paard’. Het wordt niet meer uitgegeven, maar als je een tweedehands exemplaar op de kop kunt tikken: doen!
Ik had zoveel aan haar artikelen dat ik haar een brief schreef om te bedanken. Want het was de periode vóór het internet. En ik had ook nog wel wat vragen…
Confrontatie
Het was het begin van een diepe vriendschap met iemand die me bij de hand nam en echt liet begrijpen wat er voor nodig is om een paard te trainen en op te leiden, gezond te houden. Ze nam me overal mee naartoe, van dr. Klimke, die ze zelf adoreerde, naar Aken en andere grote wedstrijden, waar we urenlang bij het losrijden zaten, analyserend en discussiërend, want ze schuwde de confrontatie zeker niet. Het mooie van Mischa Barrau was dat ze echt nadacht over wat een paard nodig heeft om te verbeteren. Wat voor paard dan ook, want zelfs van een ezel x berggeit viel nog wel iets leuks te maken, was altijd haar motto.
Ervaring opdoen
Lesgeven is een vak dat je niet in een paar weekjes kunt leren. Ervaring opdoen, het klinkt afgezaagd, maar daar gaat het echt om. Werkelijk begrijpen hoe een paard in elkaar zit en wat je bij verschillende problemen kunt doen om het op te lossen, daar gaan jaren overheen. En eigenlijk stopt dat nooit, want ze verrassen je altijd weer.
Veel van de echt grote namen uit de paardensport zijn ooit bij de hand genomen en vertellen met veel warmte over hun leermeesters. Misschien is dat wel de allerbelangrijkste les voor aankomende instructeurs. Hop nou eens niet van de één naar de ander, maar zoek een ervaren trainer die je alle kneepjes van het vak bijbrengt. Iemand waarbij je zelf ter rade kunt gaan als je tegen iets aanloopt waar je niet meteen de oplossing voor hebt. En loop niet weg als je eens tegengas krijgt, of de wind van voren. Mevrouw Barrau is in de 90. Ik bel haar nog regelmatig en moet dan vaak de telefoon een stukje van mijn oor af houden als ze me de les leest over een rijkunstig onderwerp. Nog altijd weet ze me te prikkelen met slimme oplossingen. ‘Als je niet door de voordeur kan, ga dan door de achterdeur.’
Een topruiter ben ik nooit geworden, dus de hoofdprijs vragen voor lessen zit er niet in. Maar ik heb wel grondig geleerd hoe je een paard correct kunt africhten, gezond en happy, ongeacht zijn bouw. En die kennis begrijpelijk doorgeven vind ik het leukste wat er is.