Een nieuw paard in de groep

Wij hebben vijf stallen. Alle vijf de bewoners staan overdag bij elkaar in de wei. Het zijn twee ruinen en drie merries. Eén van die merries is er onlangs bijgekomen. Dat doet uiteraard iets met de groepsdynamiek. Je kunt als (paarden)mens nooit voorspellen wat en het al helemaal niet beïnvloeden. Het zijn net mensen…

Hoe wij paarden houden is per definitie onnatuurlijk. Hoe natuurlijker je het echter probeert te maken, hoe beter voor een paard. Dat zie je terug in de gezondheid, zowel lichamelijk als mentaal. Dat laatste moet je niet onderschatten. Een paard dat goed in zijn vel zit, is veel makkelijker in omgang en onder het zadel. Dat ene uurtje met jou kan er best af, als hij daarnaast een leuk leven heeft vanuit paardenoogpunt.

Ik som het vaak op als een soort mantra, de drie belangrijkste welzijnsbehoeften: sociaal contact met soortgenoten, nagenoeg onbeperkt ruwvoer en vrije beweging. Dat eerste staat met stip op 1. Daar zijn wetenschappelijke onderzoeken naar gedaan. Hoe vreemd dan toch, dat je nog altijd paarden en pony’s alleen in een weitje ziet staan. En nee, een schaap als maatje of andere paarden op 100 meter afstand is niet hetzelfde.

Hiërarchie, rangorde, leiderschap

Er zijn de nodige kanttekeningen te maken. In de natuur kiest een paard zelf vriendjes uit. In ons krappe kikkerlandjes bepalen wij dat voor hem, door paarden bij elkaar te zetten, vaak op een relatief klein stukje grond. Dat is meteen het volgende punt. Zet je vreemde paarden zo bij elkaar, dan bestaat het risico dat ze elkaar de tent uitmeppen. Dat vinden wij dan weer zielig of het risico op dure blessures is te groot. Als ze de ruimte hebben, is de kans van slagen groter. Je hebt te maken met hiërarchie, rangorde en gedragskenmerken. Dat zijn verschillende begrippen, die vaak door elkaar worden gehaald. Even een lesje theorie: hiërarchie wil zeggen dat er sprake is van een rangorde. De één is de ‘baas’ over de ander. Maar dat is iets anders dan leiderschap. In een kudde is er eentje die bepaalt waar en wanneer er wordt gegeten en geslapen, meestal een ervaren merrie. Eén hengst zorgt voor de verdediging bij gevaar. Maar ook die sjokt braaf achter de merrie aan als ze ergens naartoe gaat. Het is dus niet een heel duidelijke 1, 2, 3 volgorde. Als twee paarden willen drinken, weten ze van elkaar precies wie voorrang krijgt. Maar de hele groep is voor hen niet een aflopend nummertjessysteem, zoals wij dat graag hebben in ons georganiseerde brein.

Onbetwiste leider

Ik heb mijn grote reus nog nooit zien vechten. Hij is echter onbetwist de leider. De dames staan graag dicht bij hem. Eén zit met name de hele dag als een schaduw tegen hem aangeplakt. Als er wordt gekibbeld, is één blik van hem genoeg om orde op zaken te stellen. Hij is van aard niet zo dominant, maar zijn verschijning dwingt automatisch respect af. Zijn hartvriendin is een pittige tante. In rangorde staat ze boven de andere merrie, die van nature lief en zacht is. Socrates komt helemaal onderaan. Dat is een positie die hij zelf inneemt, door zich regelmatig van de rest af te zonderen. Maak niet de vergissing om te denken dat hij daardoor zielig is. Dat is een menselijke gedachte. Hij is tevreden met zijn plekje in de groep. En het grappige is dat DD hem wel tolereert. Socrates kan niet bij één van de merries aan een bult kuil eten, maar wel bij DD.

Boosaardige furie

Een derde merrie deed haar intrede. Een lieve, maar wel jonge en vrolijke spring in het veld. Ik dacht dat de kattekop haar ijzig zou ontvangen. Nou, mooi niet. Ze keek tot mijn verrassing welwillend belangstellend. DD is dol op andere paarden. Ik had iets meer enthousiasme van hem verwacht. Hij reageerde schouderophalend, gras was belangrijker. De zachtaardige merrie was de laatste waar ik het van verwachtte, maar die moest echter niets hebben van de jonge blom. Ze veranderde in een boosaardige furie, met haar oren zo plat dat ze niet eens meer op een paard leek.

Alles was vreemd en nieuw voor de jongedame. Vandaar waarschijnlijk dat ze zich de schijnaanvallen niet zichtbaar aantrok. Bovendien is er ruimte genoeg om je uit de voeten te maken en met haar lenigheid lukte dat prima. Ze had geen weet van de rangorde, wist dus ook niet dat Socrates helemaal onderaan staat, dus bleef gezellig dicht bij hem in de buurt. En ze staat elke morgen opgetogen hinnikend op hem te wachten, want hij is nooit zo snel met zijn ontbijt. 

‘Ik heb hoofdpijn….’

Het doet allemaal erg aan een schoolplein met kinderen denken. De populaire jongen van de klas, omringd door zijn groupies. Een daarvan die een wit voetje probeert te halen door de bevallige nieuwkomer weg te jagen. Die laatste weet nog niet wie het sukkeltje van de klas is, dus vindt daarin een vriendje. Die daar weer energie van krijgt en opvallend opgetogen rondstapt.

We zijn een weekje verder en de rust is weergekeerd. De zachtaardige merrie heeft zich er enigszins bij neergelegd dat er eentje bij is, al kijkt ze nog steeds niet erg vrolijk. Maar beide dames laten het heel soms even toe dat de nieuweling zich in de buurt van DD begeeft. En hij? Hij gedraagt zich als een echte kerel. De trailer stond klaar om naar een training te gaan. Hij wist niet hoe snel hij erin moest lopen. Ik zweer het je, ik hóórde hem mompelen ‘die wijven ook altijd met hun gezeur…’