Ik krijg soms mailtjes van lezers. Omdat iets ze heeft geraakt, omdat ze iets herkennen. Het ontroert me vaak en ik word er blij van. Maar ik krijg ook wel verzoeken. De laatste tijd meerdere aanvragen voor les van recreatieruiters, die om verschillende redenen hun motivatie zijn verloren en die graag terug willen. Ik ben bang dat mijn reactie ze teleurstelt.
Bijna altijd is het verhaal hetzelfde. Paardje ergens in een weiland. Ik hoop dan altijd met vriendjes en dat is meestal ook wel zo. Geen rijbaan om in te oefenen, ze reden alleen buitenritten. Dat is op het moment dat men mij benadert een tijd niet gebeurd, zeker een paar maanden niet. Soms om een medische reden. Vaak is het gestopt omdat er angst in is geslopen, bijvoorbeeld na een val of iets dat bijna mis ging.
Je moet het wel zelf doen
Begrijp me goed, het is super om hulp in te roepen, een dappere stap. Alleen is de verwachting niet helemaal realistisch. Ik ben instructeur, geen tovenaar. Het is net als met een psycholoog: ik kan helpen je te laten inzien wat er gebeurt, wat het patroon is. Dat doorbreken en veranderen is iets dat je echt zelf moet doen. En dat gaat niet zonder moeite en doorzettingsvermogen. Daarbij is een weiland niet de plek waar je veilig aan zoiets kunt werken. Al helemaal niet als daar die vriendjes bij of vlakbij staan.
Gebruik het kudde instinct
De grootste motivatie van een paard is vriendjes en grazen, in die volgorde. Hoe graag we dat ook willen geloven: wij staan niet in dat rijtje. Tuurlijk, je kunt ze heus wel leren dat het een soort van leuk voor ze is om iets met ons te gaan doen. Maar geloof mij: een rondje door een bos rijden is niet de definitie van ‘leuk’ voor een paard. Ze doen het na enige oefening meestal probleemloos, omdat ze hebben geleerd dat ze weer terug komen. En ze vinden het nou ook weer niet al te erg, als je het netjes doet. Maar als er ergens in dat proces iets misgaat, dan is er enige overredingskracht voor nodig om ze weer zover te krijgen dat ze meegaan. Dat gaat overigens veel makkelijker als er andere paarden meegaan op buitenrit. Want ook daarbij geldt het kudde instinct.
In een wei lukt niet
Als het buitenrijden om wat voor reden dan ook niet meer gaat, is het eerst belangrijk om uit te zoeken waarom niet. Heeft een paard nog steeds ergens last van? Is hij medisch in orde, past het zadel goed? Als dat allemaal klopt, kun je door naar stap twee. Daarbij ga je het paard er opnieuw aan laten wennen om dingen met jou te doen. Het allereerste is meelopen en grondwerkoefeningen en dat kan op zich wel in een weiland, maar ik blijf dat niet handig vinden. Het komt meestal neer op geworstel in de modder. Bovendien is het niet verkeerd om hem daar een ‘eigen’ plek te gunnen, waar wij hem niet storen. In een weiland krijg je toch snel dat een paard minder grip heeft en daardoor onzeker wordt. En als hij wel kans ziet om bij je weg te komen, heeft hij daar alle ruimte voor en leert hij zichzelf meteen iets aan waar jij niet blij mee bent.
Je graaft je eigen valkuil
Ik vind eigenlijk dat iedereen die met paarden (of met andere dieren) werkt een bordje boven z’n bed moet hangen met daarop: gedrag dat iets oplevert, wordt herhaald. Als je weer gaat oefenen met een paard of je maakt een rit en er gebeurt iets, waardoor hij niet door hoeft en terug kan naar zijn vriendjes of naar gras, dan is dat een beloning en gaat hij dat wat er gebeurde vaker doen. De enige manier om daar uit te komen is het doorbreken van dat patroon. Dat valt niet mee als je het zelf eng vindt en lukt al helemaal niet als je in een weiland staat, zonder goede bodem of afgeschermd gedeelte. Wordt het link, stap dan af, maar ga dóór met werken aan de hand of een longeerlijn. Zet je hem op dat moment terug in de wei, dan heb je hem zelf geleerd hoe hij kan stoppen met werken. Vaak is het een goed idee om bij angst een ervaren ruiter te vragen om af en toe op te stappen. Niet alleen om het paard te leren dat hij gewoon door moet gaan, maar eveneens zodat jij ziet dat het goed gaat en je daardoor weer meer vertrouwen krijgt.
Dan heb ik het gedaan
Het doorbreken van zo’n patroon gaat niet zomaar. Het vergt regelmaat en vasthoudendheid. Je zult echt enige tijd aan de bak moeten. In een bak! Ook als het slecht weer wordt of als je moe bent. En dat is waarom ik -los van of ik tijd heb- hierbij meestal niet kan of wil helpen. De verwachting is dat ik één of andere toverspreuk uitspreek waardoor zo’n paard na één of een paar lessen weer ‘normaal’ doet. Los van het feit dat dit ongewenste gedrag vanuit de ogen van een paard normaal is, zit de oplossing ‘m in dat werk wat je zelf tussendoor doet. Consequent en niet alleen maar af en toe. De ervaring heeft me geleerd dat dat meestal niet gebeurt, waardoor het niet lukt en dat ligt dan aan de instructeur die het niet heeft kunnen oplossen.
Ze bestaan niet echt
Dus als je een rijbaan tot je beschikking hebt en je bent zelf bereid om daar tussendoor echt flink te gaan oefenen, dan kom ik je helpen. Zo niet, dan geef ik je bovenstaand advies, hoop ik oprecht dat je het daarmee redt en dat je niet in handen valt van één van die goeroes die gouden bergen beloven, jou die aftroggelen en waarbij je uiteindelijk toch weer uitkomt waar je was. Ik ben dol op Lord of the Rings, maar wel in de wetenschap dat Gandalf niet echt bestaat…